Ketamine là một hợp chất đối xứng (chiral) bao gồm hai đồng phân khác nhau. Đồng phân là các phân tử có cùng công thức hoá học nhưng khác cấu trúc hình học.
Giống như hai bàn tay của bạn là hai hình ảnh đối xứng của nhau, Ketamine có hai phiên bản tương tự như vậy. Đó là S-Ketamine và R-Ketamine hay còn gọi là esketamine và arketamine. Khi nói về Ketamine y tế nói chung thì đó là một hỗn hợp của cả hai đồng phân trên.
Ketamine tác động lên não bộ nhờ cơ chế đối kháng thụ thể NMDA. Các chất đối kháng thụ thể NMDA tạo ra trạng thái gây mê phân ly. Một số chất giải trí phổ biến bao gồm Ketamine, DXM, PCP, MXE, khí cười N2O.
Điểm khác nhau là gì?
S-K và R-K tác động lên não theo những cách khác nhau. Theo khảo sát thì R-K có tác dụng chống trầm cảm mạnh và kéo dài hơn. S-K có tác dụng phân ly mạnh hơn, bao gồm khả năng tạo ra các trạng thái tan rã “cái tôi” và gây ra hiện tượng ảo giác.
Đó là lý do S-Ketamine thường được gọi là “K ảo” (kim tuyến – do có cấu trúc tinh thể gãy nhỏ dạng sợi mì chính lấp lánh) còn R-Ketamine được gọi là “K bay” (đá đường – do tinh thể thường kết tinh thành cục sau khi dung môi bay hơi hết).
| S-Ketamine | R-Ketamine |
| Khả năng đối kháng thụ thể NMDA cao gấp 4 lần so với dạng hỗn hợp | Tác dụng lên thụ thể NMDA yếu hơn |
| Tác dụng chống trầm cảm mạnh mẽ và nhanh chóng trong vài giờ | Tác dụng chống trầm cảm mạnh, tuy chậm nhưng kéo dài nhiều ngày |
| Có thể gây chóng mặt, phân ly, ảo giác | Tác dụng phân ly và hiệu ứng thức thần ít và tuỳ liều lượng |
| Ít gây ảnh hưởng tới khả năng nhận thức trong một số trường hợp | Tạo ra cảm giác dễ chịu và giảm lo âu |